4 phong cách nuôi dạy con cái: bạn được nuôi dạy bởi phong cách nào?
Cách nuôi dưỡng của bố mẹ đã quyết định con người bạn khi trưởng thành như thế nào?
Nguồn ảnh: Katie m.Berggren art & design,LLC.
Hồi còn nhỏ, khi bị bố mẹ mắng, chúng mình thường có một suy nghĩ rất trẻ con rằng: “Có khi đây không phải là bố mẹ ruột của mình? Nếu là bố mẹ ruột hẳn bố mẹ sẽ yêu thương, chiều chuộng mình lắm”. Hoặc chúng mình cũng ước ao: “Giá mà bố mẹ mình cũng chiều chuộng mình như bố mẹ bạn A nhỉ?”
Việc nhớ lại điều này khiến mình nảy ra một ý rằng: “Nếu bố mẹ nuôi dạy mình như cách bố mẹ bạn A nuôi dạy bạn ấy thì mình có là mình của hiện tại hay mình sẽ trở thành một phiên bản giống bạn A?”
Điều mình đang đề cập ở đây chính là sự hình thành tích cách, quan điểm, lối sống của mỗi cá nhân do ảnh hưởng từ môi trường giáo dục của gia đình.
Sự thật như thế nào?
Hãy cùng mình tìm hiểu 4 phong cách chủ yếu khi nuôi dạy con cái và ảnh hưởng của từng phong cách đến các cá nhân được nuôi dạy ở dưới đây
----------------------
1. Phong cách độc đoán
Bố mẹ bạn có thể mang phong cách nuôi dạy độc đoán khi họ có những đặc điểm dưới đây:
- Họ có một “bảng quy tắc” rằng trẻ em nên được nhìn thấy/nghe thấy và không được nhìn thấy/nghe thấy điều gì;
- Khi nói đến các quy tắc, họ luôn nhất nhất làm theo ý mình;
- Họ không bao giờ để ý đến cảm xúc của con cái.
Nếu bố mẹ bạn có phong cách độc đoán, họ sẽ tin rằng bạn phải tuân theo các quy tắc mà không có ngoại lệ.
Và khi bạn trót tò mò: “Tại sao con phải làm thế?” thì câu nói cửa miệng của bố mẹ bạn thường là “Bởi vì bố/mẹ đã nói như vậy. Bố mẹ nói thì phải nghe”. Các bố mẹ theo phong cách độc đoán không bao giờ đàm phán với con, điều mà họ quan tâm ở con là sự phục tùng.
Cũng vì vậy mà họ luôn nói “không” với kỷ luật tích cực và thói quen của họ là trừng phạt khi con phạm sai lầm. Thay vì dạy một đứa trẻ cách đưa ra những lựa chọn tốt hơn, họ đang tập trung vào việc khiến những đứa trẻ cảm thấy hối tiếc vì những sai lầm của chúng.
Khi bạn lớn lên với bố mẹ độc đoán, nghiêm khắc, bạn thường có xu hướng tuân theo các quy tắc. Nhưng sự phục tùng một cách thiếu cân nhắc và không có chủ kiến sẽ khiến bạn gặp phải nhiều vấn đề tiêu cực sau này.
Có bố mẹ độc đoán, bạn có nguy cơ cao mắc các vấn đề về lòng tự trọng vì ý kiến của bạn không được coi trọng.
Bạn cũng có thể trở thành người hung hăng và thích gây hấn. Thay vì nghĩ về cách làm mọi thứ tốt hơn trong tương lai, bạn thường tỏ ra tức giận vì cảm thấy không đáp ứng được kỳ vọng của bố mẹ và kỳ vọng của chính bản thân. Vì bố mẹ độc đoán thường nghiêm khắc nên khi bạn lớn lên, bạn có thể trở thành những kẻ nói dối để tránh bị trừng phạt.
2. Phong cách có thẩm quyền
Các bố mẹ với phong cách nuôi dạy có thẩm quyền sẽ có những đặc điểm dưới đây:
- Họ đã nỗ lực rất nhiều để tạo dựng và duy trì mối quan hệ tích cực với bạn;
- Họ luôn giải thích lý do đằng sau các quy tắc;
- Họ đặt ra giới hạn, thực thi các quy tắc và đưa ra hậu quả nhưng cũng cân nhắc đến cảm xúc của bạn.
Đây là cách nuôi dạy được các chuyên gia cho rằng sẽ giúp trẻ phát triển lành mạnh và hiệu quả nhất.
Nếu bố mẹ bạn thuộc tuýp có thẩm quyền, họ sẽ đầu tư thời gian và năng lượng vào việc ngăn ngừa các vấn đề về hành vi của bạn trước khi chúng bắt đầu. Họ cũng sử dụng các chiến lược kỷ luật tích cực để củng cố hành vi tích cực như khen ngợi và phần thưởng.
Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những đứa trẻ của bố mẹ có thẩm quyền có nhiều khả năng trở thành những người lớn có trách nhiệm, những người cảm thấy thoải mái khi tự vận động và bày tỏ ý kiến cũng như cảm xúc của mình.
Nếu bạn được nuôi dạy với kỷ luật có thẩm quyền, nhiều khả năng bạn là người giỏi đưa ra quyết định đúng đắn và có thể tự mình đánh giá rủi ro an toàn.
3. Phong cách dễ dãi
Bạn có tìm thấy bố mẹ mình trong những mô tả dưới đây?
- Bố mẹ bạn đặt ra các quy tắc nhưng hiếm khi thực thi
- Họ không thường xuyên đưa ra hậu quả
- Họ nghĩ rằng bạn sẽ học tốt nhất khi ít bị can thiệp
Câu nói cửa miệng của các bố mẹ này sẽ là: “Ôi, trẻ con ấy mà, trẻ con thì có biết gì đâu”. Họ rất dễ tha thứ, thậm chí còn tự bào chữa lỗi lầm cho bạn với những câu nói tương tự.
Các bố mẹ dễ dãi thường rất khó khăn hoặc hiếm khi đặt ra các quy tắc cho trẻ. Vì vậy, khi bạn còn bé, họ sẽ dễ mềm lòng đồng ý cho bạn lấy lại đồ chơi hay xem ti vi chỉ vì bạn cầu xin hoặc hứa rằng sẽ ngoan. Đến khi trưởng thành, bạn còn có thể “xin” được xe máy, laptop, điện thoại đắt tiền từ bố mẹ chỉ bằng vài lời năn nỉ.
Các bố mẹ dễ dãi thường thiên về vai trò một người bạn hơn là vai trò làm bố mẹ. Họ thường khuyến khích bạn nói chuyện về những vấn đề của mình, nhưng bạn thường không nỗ lực để tránh phạm phải sai lầm.
Nếu bạn lớn lên với bố mẹ dễ dãi, nhiều khả năng bạn sẽ gặp khó khăn trong việc học tập các kỹ năng sống.
Trong quá trình lớn lên, bạn có thể bộc lộ nhiều hành vi không phù hợp, được bộc phát một cách tùy hứng vì không được dạy về quyền hạn và các quy tắc. Không hiểu về quy tắc nên bạn thường có lòng tự trọng thấp, dễ dàng thỏa hiệp và nhận phần thiệt về mình. Hệ quả là trong tương lai, bạn có thể sẽ gặp rất nhiều chuyện buồn phiền vì ngay từ đầu không vạch ra ranh giới cá nhân với người khác.
4. Phong cách thờ ơ
Đây là những dấu hiệu của các bố mẹ thờ ơ:
- Họ không hỏi bạn về trường học hoặc bài tập về nhà;
- Họ hiếm khi biết bạn đang ở đâu hoặc chúng đang ở với ai;
- Họ không dành nhiều thời gian cho bạn.
Các bố mẹ thờ ơ thường có ít kiến thức về những gì con họ đang làm. Gia đình họ thường có rất ít quy tắc và trẻ cũng không nhận được nhiều sự hướng dẫn, nuôi dưỡng và quan tâm của bố mẹ.
Các bố mẹ thờ ơ sẽ mong bạn có thể tự nuôi thân. Họ không dành nhiều thời gian và năng lượng để đáp ứng các nhu cầu cơ bản của bạn. Nguyên nhân có thể là vì các bố mẹ này thiếu kiến thức về sự phát triển của trẻ hoặc họ tin rằng bạn sẽ làm tốt hơn khi không có họ giám sát. Hoặc đơn giản là họ đang quá tải với những vấn đề khác như công việc, thanh toán hóa đơn, phải nuôi nhiều con nhỏ…
Đôi khi, có một số bố mẹ có thể lơ là nhưng họ thực sự không cố ý.
Ví dụ, bố mẹ có vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc vấn đề lạm dụng chất kích thích.
Cho dù nguyên nhân có là gì thì sự thật là những đứa trẻ có bố mẹ không quan tâm có thể gặp khó khăn với các vấn đề về lòng tự trọng.
Bạn có xu hướng học kém ở trường, thường xuyên có những hành vi không phù hợp và thường ít khi cảm thấy hạnh phúc.
Trong nhiều trường hợp, bố mẹ bạn có thể cư xử với bạn theo nhiều phong cách tùy thuộc từng thời điểm cụ thể.
Chẳng hạn, bố mẹ bạn có thể quen cư xử dễ dãi với con cái. Nhưng nếu bạn chạm tới điểm giới hạn sức chịu đựng, họ có thể bùng nổ và cư xử như các bố mẹ độc đoán. Cũng có khi bố mẹ bạn quá căng thẳng với công việc, chỉ muốn nhốt bản thân một mình trong phòng nên vô tình trở thành bố mẹ thờ ơ với con cái.
----------------------
Khi tìm hiểu về các phong cách nuôi dạy con, mình có cảm giác bản thân lý giải được phần nào rằng:
- Tại sao mình lại có tính cách này?
- Trong một tình huống buộc phải lựa chọn, tại sao mình lại lựa chọn nhún nhường người khác?
- Tại sao những mối quan hệ yêu đương của mình lại thất bại theo cùng một kiểu?
Và khi nhận ra nguyên nhân gốc rễ, bước tiếp theo mình làm để hướng tới một phiên bản hoàn thiện và tích cực hơn là “trở thành cha mẹ của chính mình”.
Mình nghe thấy cụm từ lạ lùng này trong một video của Chi de Papilloma. Và trong bài viết gần đây về chủ đề hiểu về tiếng nói nội tâm, mình có nhắc tới chi tiết: “Tâm trí bạn có thể “phun” ra 4000 từ/phút”. Bạn dành tới khoảng 1/3 thời gian thức để sống trong suy nghĩ của bản thân. Điều đó có nghĩa rằng cá nhân mà bạn sẽ chung sống nhiều nhất trong đời là chính mình.
Vậy tại sao không tận dụng thời gian chung sống đó để giáo dục bản thân bằng những suy nghĩ tích cực? Hãy xác định phiên bản khỏe mạnh và hạnh phúc mà bạn muốn trở thành, sau đó tìm về phong cách làm cha mẹ đã khai sinh ra phiên bản này và tập trở thành một người cha, người mẹ của chính mình như thế.
Hành trình này không hề dễ dàng nhưng khi kiên trì thực hiện, bạn sẽ cảm thấy an yên.
Nguồn:
----------------------
Mitu - The psychology Writer
Facebook:
Fanpage:
Website:
mituwriter
@mituwriter
Truyền cảm hứng
/truyen-cam-hung
Bài viết nổi bật khác
- Hot nhất
- Mới nhất