Khi mua kim cương, nhiều người đã quen thuộc với khái niệm 4 C : màu sắc ,giác cắt,độ trong suốt, và trọng lượng carat vốn là nền tảng để đánh giá giá trị. Tuy nhiên, để đánh giá chất lượng của các loại khoáng vật và tinh thể cao cấp, thì 4C không còn áp dụng được một cách chính xác, nhưng vẫn có sự liên hệ. Bài viết này tập trung vào yếu tố quan trọng đầu tiên – màu sắc.
Việc hiểu rõ các mô tả về màu sắc là bước đầu tiên đặc biệt khi mua hàng trực tuyến, nơi mà việc đánh giá chất lượng màu sắc của một mẫu vật có thể khó khăn hơn. Những người sưu tầm thường sử dụng các thuật ngữ hue (sắc độ), tone (sắc thái), và saturation(độ bão hòa) để mô tả một mẫu vật nhưng chính xác thì chúng có nghĩa là gì?
Hue là ấn tượng ban đầu hay màu cơ bản (ví dụ: xanh lam), trong khi tone mô tả sắc thái (xanh pastel so với xanh lam hoàng gia), còn độ bão hòa thể hiện cường độ màu (chẳng hạn như xanh lam hoàng gia đậm).
Tinh thể Euclase từ Brazil này thể hiện vùng màu rõ ràng là trắng và xanh lam.
Tinh thể Euclase từ Brazil này thể hiện vùng màu rõ ràng là trắng và xanh lam.
Phạm vi màu sắc đề cập đến phổ màu mà một loại đá có thể xuất hiện, và yếu tố này có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá trị của mẫu vật. Màu sắc tinh tế là sắc màu đẹp nhất nằm trong phổ màu đó, và thường mang giá trị cao nhất.
Màu sắc của một viên đá quý hay khoáng vật được quyết định bởi thành phần hóa học, và có thể thay đổi rất lớn ngay cả trong cùng một loài hoặc cùng một mẫu vật.
Ví dụ, ruby và sapphire đều là biến thể của khoáng corundum, nhưng có màu đỏ hoặc xanh lam tùy thuộc vào sự hiện diện của các nguyên tố khác trong môi trường hình thành (crôm đối với ruby, còn sắt và titan đối với sapphire).
Sự biến thiên màu ngay trong cùng một mẫu vật cũng khá phổ biến, và sự phát triển khoáng chất không đồng đều có thể dẫn đến hiện tượng phân vùng màu tức là sự phân chia một mẫu thành hai hoặc nhiều màu sắc khác biệt (tourmaline dưa hấu là ví dụ điển hình, với các vùng màu hồng và xanh lục rõ rệt).
Một tinh thể apatit từ Mexico có cầu vồng bên trong có thể nhìn thấy được khi ánh sáng khúc xạ theo một số cách nhất định.
Một tinh thể apatit từ Mexico có cầu vồng bên trong có thể nhìn thấy được khi ánh sáng khúc xạ theo một số cách nhất định.
Một số loại đá cũng có thể biểu hiện hiện tượng đa sắc một hiệu ứng trong đó màu sắc xuất hiện khác nhau (thường sáng hơn hoặc tối hơn) tùy thuộc vào hướng nhìn hoặc vị trí trưng bày mẫu vật.
Cũng cần lưu ý rằng màu sắc có thể xuất hiện khác nhau dưới các điều kiện chiếu sáng khác nhau. Ví dụ, ánh sáng huỳnh quang có tông lạnh sẽ làm nổi bật màu xanh lam, xanh lục và tím trong khi ánh sáng sợi đốt với tông ấm lại nhấn mạnh màu đỏ, cam hoặc vàng.
Tinh thể tourmaline có nhiều màu sắc, độ bão hòa và tông màu khác nhau. Sự khác biệt dễ dàng nhận thấy ở ba tinh thể tourmaline này, từ màu xanh nhạt đến hồng kẹo cao su đến xanh lá cây rực rỡ.
Tinh thể tourmaline có nhiều màu sắc, độ bão hòa và tông màu khác nhau. Sự khác biệt dễ dàng nhận thấy ở ba tinh thể tourmaline này, từ màu xanh nhạt đến hồng kẹo cao su đến xanh lá cây rực rỡ.
Khi mua trực tuyến, bạn nên yêu cầu người bán xác nhận loại ánh sáng đã sử dụng để chụp mẫu vật, bởi việc dùng đèn UV hoặc các nguồn sáng khác có thể làm thay đổi đáng kể diện mạo của viên đá và sự mô tả không chính xác có thể ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá trị của mẫu.
Một số loại đá quý và khoáng vật còn có những đặc tính nội tại hoặc hiệu ứng phản chiếu được làm nổi bật dưới ánh sáng hay góc nhìn nhất định.
Một số thuật ngữ quan trọng cần ghi nhớ khi xem xét các mẫu vật trực tuyến bao gồm: hiện tượng lóe sáng cầu vồng bên trong, điển hình là ở opal, hiện tượng cầu vồng trên bề mặt hoặc bên trong do ánh sáng khúc xạ, hiệu ứng lấp lánh kim loại do các bao thể nhỏ gây ra và hiệu ứng ánh sáng dạng dải sáng tối xen kẽ, như ở thạch anh mắt hổ. Tất cả các khái niệm này đều mô tả hiệu ứng thị giác do sự tương tác giữa màu sắc và ánh sáng, và có thể ảnh hưởng mạnh đến độ hấp dẫn của một mẫu vật.
Aventurescence: Các tạp chất phản chiếu ánh sáng tạo ra tia sáng rực rỡ. Đá mặt trời từ Oregon
Aventurescence: Các tạp chất phản chiếu ánh sáng tạo ra tia sáng rực rỡ. Đá mặt trời từ Oregon
Tóm lại, việc hiểu rõ tầm quan trọng của chất lượng màu sắc khi chọn lựa mẫu vật là yếu tố then chốt để đánh giá giá trị mặc dù, cuối cùng, yếu tố quyết định việc có nên mua một mẫu vật hay không chính là việc bạn có thấy nó hấp dẫn và thú vị hay không.
Ngày 10 tháng 6 năm 2015
Theo Arkenstone
Lược dịch Kira Trần
Khoa học và công nghệ khác