Chắc hẳn đây luôn là một câu hỏi mà mọi người đặt ra khi muốn xây dựng một thói quen mới và chắc mọi người cũng đã nghe nhiều về nguyên tắc về việc nếu bạn làm điều gì đó liên tục trong 21 hay 28 ngày thì thói quen của bạn sẽ được hình thành. Nhưng sự thực thì sao? Liệu thời gian hay yếu tố nào khác sẽ thực sự ảnh hưởng tới việc hình thành một thói quen của bạn?
Thói quen là một tiến trình mà việc thực hiện một hành vi trở nên một cách tự động hơn thông qua việc thực hiện lặp đi, lặp lại hành vi đó. Bạn càng thực hiện một hành vi nhiều bao nhiêu thì mức độ tự động động hóa của chúng càng được củng cố bấy nhiêu. Điều này đến từ cơ chế hoạt động của não bộ. Mỗi một hành vi khi thực hiện sẽ dẫn tới sự hoạt động của các cụm neuron thần kinh cụ thể, và khi hành vi được thực hiện càng nhiều, kết nối của các Neuron này càng được củng cố vững chắc. Nhưng cũng đồng thời nếu bạn ít thực hiện các hành vi này các kết nối sẽ dần mờ nhạt đi và tính tự động của sẽ giảm dần.
Trong các thí nghiệm của mình, nhà thần kinh học Eleanor Maguire của trường University College London đã phát hiện ra điều thú vị về tính dẻo (khả năng thay đổi và thích nghi) của bộ não dựa theo các vấn đề mà nó thường gặp phải. Trong các nghiên cứu của mình về não bộ của các tài xế taxi tại London, Eleanor đã phát hiện ra rằng thể tích của vùng hồi hải mã (khu vực của bộ não chịu trách nhiệm các ký ức về không gian) của các tài xế có sự thay đổi đáng kể dựa theo số năm họ thực hiện việc lái xe. Theo đó những người lái xe lâu năm sẽ có vùng hồi hải mã lớn hơn đáng kể so với những người bình thường hoặc những tài xế mới vào nghề. Và thú vị hơn cả là thể tích của vùng hồi hải mã này sẽ giảm xuống khi người tài xế về hưu và không tiếp tục công việc lái xe của mình. 
Như vậy, não bộ cũng giống như cơ bắp của cơ thể, nếu bạn càng sử dụng, luyện tập nhiều thì nó sẽ càng phát triển và được củng cố vững chắc. Nhưng nếu bạn bỏ bê nó thì những khu vực này trong não sẽ bị teo nhỏ và yếu đi. Bất cứ khi nào bạn thực hiện một hành vi nào một cụm neuron thần kinh sẽ hoạt động và liên kết với nhau. Giống như việc hình thành và duy trì của những con đường mòn, bạn càng đi qua con đường đó nhiều bao nhiêu, con đường đó sẽ càng được hình thành và củng cố một cách rõ ràng. Nhưng nếu bạn bỏ rơi nó và chọn một con đường khác, đám cỏ sẽ mọc lên và con đường sẽ dần mờ nhạt.
Ban đầu khi thực hiện những hành vì hay thói quen mới, như việc tập chơi một loại nhạc cụ, học một loạt ngôn ngữ mới, bạn sẽ thấy những điều này thật vô cùng khó khăn. Đó là do những kết nối thần kinh của bạn chưa được hình thành. Ở những bước đầu tiên này mọi thứ sẽ thật khó khăn, bạn sẽ cần phải tự xác định, định hướng để tạo ra cho mình một con đường mòn. Nhưng rồi cùng với việc thực hiện lặp đi, lặp lại hành vi, con đường mòn sẽ xuất hiện ngày càng rõ rệt và đó cũng là lúc bạn nhận thấy đi theo con đường này thật dễ dàng. Các cảm giác khó khăn sẽ dần biến mất. Nếu bạn thực hiện việc luyện tập, bạn đang thực hiện củng cố các liên kết trong não bộ và mọi thứ sẽ được phát triển. Nhưng nếu tất cả các thứ bạn làm chỉ là tạo ra một trạng thái chuyển động, bạn chỉ ngồi lên kế hoạch chứ không thực sự thực hiện nó thì bạn đang làm mọi thứ một cách bị động và mọi thứ sẽ vẫn thật khó khăn. 
Source: sách thói quen nguyên tử
Source: sách thói quen nguyên tử
Tại thời điểm ban đầu, thời điểm A, khi bạn mới thực hiện một thói quen mới, mọi thứ sẽ thật sự khó khăn. Bạn sẽ cần rất nhiều năng lượng, sự nỗ lực để thực hiện nó. Sau một thời gian khi bạn thực hiện vài lần thì ở thời điểm B, mọi thứ đã bắt đầu dễ dàng hơn, nhưng bạn vẫn cần phải lưu tâm và tiếp tục nỗ lực. Khi bạn đã thực hiện đủ nhiều, tại thời điểm C, những thứ bạn làm mang tính chất tự động mà bạn không cần phải quá lưu tâm. 
Với các bạn có đọc nhiều về tâm lý học hành vi hẳn sẽ thấy mô hình này chính là một mô hình đường cong học tập điển hình với thêm một đường thể hiện về mức độ tự động của một thói quen. Vậy thì điều quan trọng ở đây không phải là thời gian 21 hay 28 ngày mà là tần suất của việc thực hiện. Nếu bạn làm nó 50 hay 100 lần trong 7 ngày thì có lẽ bạn cũng đã có một thói quen mới rồi. Nhưng nếu trong 21 hay 28 ngày bạn chỉ thực hiện nó vài ba lần thì thực khó để hình thành thói quen. 
Ngoài ra, như có phân tích ở trên, thời gian cũng có thể là kẻ thù khi nó sẽ xóa đi con đường mòn mà bạn đã gây dựng. Nếu tần suất thực hiện quá thưa thớt, thật khó để hình thành được thói quen. Thời gian không thực sự giúp bạn xây dựng thói quen mới. Để có được thói quen mới, điều bạn cần là phải hành động, bạn sẽ cần phải thực hành. Mọi thứ sẽ dần dà được cải thiện theo tần suất thực hiện của bạn.