Như có đề cập và phân tích tới ở bài viết trước về việc người kỷ luật nhất lại thực ra là người ít dùng tới nó nhất. Hẳn chúng ta luôn nghĩ rằng nếu những thứ bạn làm vẫn chưa giúp bạn đạt được những điều bạn mong muốn thì điều bạn nên làm sẽ là cố gắng hơn chút nữa. Nỗ lực thêm chút nữa. 

Giả sử nếu bạn đang tưới cây trong vườn và đường ống nước có một vết gập ở giữa. Nước sẽ vẫn chảy qua được nhưng lưu lượng nước chảy qua không đạt được như mức độ mong muốn của bạn. Bạn cần nhiều nước hơn thế. Vậy thì bạn có lựa chọn nào? Bạn có thể mở nước lớn hơn, áp lực nước tăng lên và bạn sẽ có nhiều nước hơn. Lựa chọn thứ hai sẽ đơn giản và nhẹ nhàng hơn, bạn sẽ chỉnh lại chỗ gập và nước sẽ chảy qua đó một cách tự nhiên và thuận tiện hơn.

Rõ ràng cách thức mặc định trong nền văn hóa xã hội của chúng ta về việc cần phải cố gắng hơn nữa, tập trung hơn nữa không hẳn luôn là cách hiệu quả nhất và hữu hiệu nhất để giải quyết vấn đề. Về cơ bản thì bạn có thể làm được với việc nỗ lực hơn, nhưng đồng thời nó cũng mang lại cho căng thẳng hơn trong cuộc sống vốn đã nhiều bộn bề. Đôi khi thứ bạn cần không phải là nỗ lực hơn nữa mà là tìm ra đúng vấn đề để tháo gỡ và bạn sẽ đạt được năng suất tối ưu của mình một cách nhẹ nhàng mà không cần phải tạo thêm áp lực cho bản thân.

Thường thì khi bắt đầu xây dựng một thói quen mới, khi mà tràn đầy năng lượng, chúng ta thường nghĩ rằng nếu chúng ta thực sự mong muốn thì dù môi trường xung quanh có khó khăn cỡ nào chúng ta đều có thể sử dụng nỗ lực của mình để vượt qua. Do vậy chúng ta thường có xu hướng bắt đầu xây dựng những thói quen mới trong những hoàn cảnh bất lợi. Chúng ta cố gắng tuân thủ chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt khi chúng ta đi ra ngoài ăn tối với bạn bè. Chúng ta cố gắng tập thiền định trong phòng ngủ đầy ồn ào với sự nô đùa của lũ trẻ con. Chúng ta cố gắng tập trung làm việc với một trình duyệt web với các tab mạng xã hội đang mở, các thông báo của email mới hay tin nhắn mới liên tục xuất hiện ở góc màn hình hay điện thoại.

Đừng làm như vậy, hãy lựa chọn điều chỉnh những thứ ở môi trường xung quanh bạn. Hãy lựa chọn khoảng không gian yên tĩnh (bạn sẽ bớt phải nỗ lực để giữ bình tĩnh) và khoảng thời gian thảnh thơi một chút cho việc tập luyện thiền định, bạn sẽ khó có đủ bình tĩnh cho việc luyện tập thiền định nếu như khoảng thời gian của bạn quá hạn hẹp và trong đầu thì mải lo nghĩ tới những công việc tiếp theo (bạn sẽ bớt phải suy nghĩ về công việc tiếp theo và dễ dàng hơn tập trung vào việc thiền tập). Hãy tìm cách dẹp bỏ những xao nhãng để có thể dễ dàng tập trung vào công việc. Bạn có thể tắt hết các thông báo pop-up trên màn hình máy tính hay điện thoại, bạn sẽ bớt được việc phải nỗ lực để không chú ý tới các thông báo này. Với việc tập gym, việc tập luyện sẽ dễ dàng hơn nếu nó nằm trên tuyến đường quen thuộc, việc tập luyện sẽ không ảnh hưởng nhiều tới lịch sinh hoạt hàng ngày của bạn. Việc loại bỏ bớt các những điểm/việc dư thừa làm tiêu tốn thời gian và năng lượng sẽ giúp các thói quen mới này sẽ dễ dàng thực hiện hơn. Bạn tiết kiệm được quỹ năng lượng ý chí có hạn của mình để tập trung vào những gì cần phải làm.

Nếu để ý hơn bạn sẽ nhận thấy các sản phẩm thành công luôn là những sản phẩm cố gắng để loại bỏ được những điều bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Email giúp bạn giảm được những bất tiện trong việc phải chờ đợi thư tín. Tin nhắn tức thời giúp giải quyết các bất tiện trong việc chờ đợi sự trả lời của email và giúp cho việc trao đổi có sự tương tác tức thì nhiều hơn. Dịch vụ giao đồ ăn giúp bạn giảm bớt các bất tiện trong việc đi mua sắm. Dịch vụ đi chung xe giúp giảm thiểu các bất tiện trong di chuyển, bạn biết người lái xe đang ở đâu, bạn sẽ phải chờ xe trong bao lâu. Mạng xã hội thì ngày càng tiện lợi hơn trong việc đưa những thông tin bạn quan tâm, yêu thích tới bạn. Bạn ít phải thao tác hơn trong khi vẫn thấy được những tin tức mà bạn quan tâm hay thấy có hứng thú. 

Rõ ràng sự giảm thiểu các khó khăn trong việc mà bạn muốn làm sẽ tăng khả năng bạn thực hiện, duy trì thói quen của mình. Nếu bạn muốn vẽ nhiều hơn hãy đặt giấy và các dụng cụ mỹ thuật của bạn ở trên bàn và ở trong tầm với dễ dàng của bạn. Nếu bạn muốn viết nhiều hơn, bạn có thể có sẵn một folder ngay trên desktop hay shortcut của folder nơi bạn sẽ lưu trữ các bài viết. Nếu bạn muốn đọc thêm thông tin của một số trang có ích nhiều hơn hãy để các trang này trong bookmark bar hoặc thậm chí bạn tạo shortcut trên desktop. Nếu bạn muốn tập thể thao nhiều hơn, hãy chuẩn bị sẵn đồ tập và ở vị trí sẵn sàng cho công việc tiếp theo. Bạn muốn cải thiện việc ăn kiêng hay tự nấu ăn ở nhà hãy sắp xếp trước vào cuối tuần để chia nhỏ thành các suất ăn cho từng ngày, khi mọi thứ sẵn sàng bạn sẽ dễ dàng để thực hiện các bước tiếp theo hơn là làm tất cả mọi thứ trong tâm trạng và thời gian gấp rút. Khi mọi thứ dễ dàng và trong tầm tay, khả năng bạn làm các điều đó sẽ dễ hơn nhiều.

Ngược lại những sự bất tiện nhỏ cho các điều, thói quen không mong muốn sẽ có thể là sự khác biệt giúp bạn bỏ qua những thói quen xấu. Nếu như bạn nhận thấy bạn xem tivi quá nhiều, hãy làm việc bật tivi trở nên bất tiện hơn. Bạn hãy thử rút phích cắm tivi sau mỗi lần sử dụng và bạn sẽ chỉ cắm nguồn điện trở lại và xem nếu bạn có thể nói to lên chương trình mà bạn muốn xem. Nếu điều đó là chưa đủ, bạn có thể tăng cường mức độ khó khăn hơn như tháo pin điều khiển sau mỗi lần xem tivi. Nếu bạn thực sự quyết tâm hơn nữa bạn có thể sử dụng phương án là cất tivi vào phòng hay ngăn chứa đồ sau khi xem và chỉ lôi ra sử dụng nếu bạn thực sự có chương trình nào mà bạn muốn xem.

Việc cầm điện thoại lên để kiểm tra thông báo dường như là việc xảy ra rất thường xuyên trong cuộc sống hàng ngày. Thường thì khi điện thoại ở gần trong tầm với bạn sẽ thường xuyên check các thông báo, tin nhắn và sa đà vào sử dụng mạng xã hội hay app nhắn tin cho những câu chuyện tầm phào vô thưởng vô phạt và hiếm khi làm được việc gì khác. Nhưng nếu bạn tắt các hiển thị thông báo hay thậm chí bỏ điện thoại ở một phòng khác thì thường bạn sẽ có khoảng hai đến ba tiếng để làm các công việc khác. 

Tương tự như vậy đối với các đồ ăn, thức uống mà bạn nhận thấy nó không thực sự tốt cho sức khỏe nhưng bạn đã mua thì bạn có thể cất chúng thật kỹ trong những ngăn tủ và để những thực phẩm tốt cho sức khỏe ở phía trước. Bạn cứ thử cất bia và một số đồ ăn nhanh như xúc xích, thịt xông khói theo cách này mà xem, chắc hẳn lượng bia hay đồ ăn nhanh mà bạn tiêu thụ sẽ giảm xuống. 

Mình cũng đã từng thử xóa ứng dụng mạng xã hội khỏi điện thoại vài lần, thường thì do việc cài đặt lại ứng dụng phải mấy vài thao tác như vào chợ ứng dụng, tìm kiếm, cài đặt, đăng nhập vào ứng dụng mạng xã hội nên mình thường có thể dừng lại không tiếp tục cài lại ứng dụng này nữa. Thường thì phải sau vài tuần mình mới thấy mình thực sự cần thiết cài lại ứng dụng để kiểm tra một vài thông tin. Những mẹo này chắc chắn không thể giúp chúng ta vượt qua những cơn thèm muốn thực sự, nhưng với đa số mọi người, một chút khó khăn có thể là sự khác biệt cần thiết để chúng ta hoặc tiếp tục hay dừng việc thực hiện một thói quen.

Giống như mình từng đề cập tới việc thiết kế lại môi trường xung quanh với các dấu hiệu của thói quen tốt và giảm bớt các dấu hiệu của thói quen xấu. Chúng ta có thể tiến thêm một bước nữa biến môi trường của chúng ta trở thành nơi tiện lợi hơn cho những điều tốt và khó khăn hơn cho những điều xấu. Đó là khi chúng ta có thể tái thiết kế lại cuộc đời của mình cũng như của những người xung quanh bằng cách thay đổi môi trường xung quanh để giúp đỡ những đồng nghiệp hay những đứa con và người thân của bạn.