Đây là một case của chính mình trong 2 ngày qua. Khi mình đang xem 1 video trên Channel Dan Lok & nảy sinh ra ý tưởng này trong đầu. Và mình đã dành suốt 2 ngày vừa qua để NGHIÊN CỨU, PHÂN TÍCH, LÊN PLAN để thực hiện ý tưởng đó. (Đến chiều nay thì mình đã bắt đầu cho team triển khai dev dần sản phẩm)
P/s: thực ra điều tương tự như này với mình trước đây đã diễn ra rất nhiều, mình có khá nhiều kinh nghiệm trong việc đi nghiên cứu & khảo sát ý tưởng kiểu này rồi. Nhưng thường các ý tưởng của mình sẽ STOP sau quá trình nghiên cứu khá nhiều (vì phát hiện ra nhiều bất cập, nhiều khó khăn & yếu tố không khả thi với nguồn lực của chính mình ở thời điểm đó).
Vì đây là một ý tưởng khá ổn nên mình đã phải kéo dài quá trình nghiên cứu đến 2 ngày, và rất nghiêm túc để chuẩn bị nó. Thường các re-plan sau đó hay các plan nhỏ chỉ mất 1-2 tiếng thôi.
--------------------
Trong bài viết này, tất nhiên mình không thể SHOW chi tiết những gì đã làm ở giai đoạn này (có thể 2-3 tháng nữa khi dev xong nền tảng ở mức tương đối mình sẽ show). Nhưng mình sẽ kể về quá trình 2 ngày đó đã làm những gì??? (đây cũng là một cách để anh em có thể làm tương tự với ý tưởng của riêng mình)

1. ĐI TÌM BẰNG CHỨNG "THÀNH CÔNG" CHO Ý TƯỞNG???

Sau khi nảy sinh ra ý tưởng. Mình bắt đầu đi KHẢO SÁT những đơn vị ở VN & TG đã thành công với hoạt động tương tự.
Thường chúng ta không có ý tưởng mới 100%, mọi người thường "ảo tưởng" & nghĩ rằng ý tưởng của mình là mới 100% (chỉ một nhóm rất rất ít là như vậy). Thường thực tế bởi ý tưởng đó không khả thi để ai đó đã làm, hoặc chúng ta chưa tìm ra ai đó đã làm mà thôi!
Với trường hợp này của mình, đây là một ý tưởng dạng "spy/clone 50-60%, 30-40% là tổng hợp từ nhiều nền tảng khác nhau & còn lại ~10-20% là những NEW IDEAS do mình tự sáng tạo thêm". Tất nhiên nó cũng mới dừng lại ở mức độ IDEA & PLAN chứ chưa đi vào thực thi. Trong quá trình thực thi sẽ còn phát sinh thêm một đống thứ không làm được hoặc phải mở rộng làm mới hơn.

Cách mình đã làm khi đi nghiên cứu:

- Search tìm kiếm trên nhiều nền tảng khác nhau (chủ yếu là Google)
- List ra 10-20 đơn vị đã làm những hoạt động tương tự (cả VN & các startup của TG)
- Phân tích những cách họ đã làm
- Tìm ra những điểm khác biệt của từng đơn vị
- Tại sao họ thành công? Hoặc tại sao họ đang fail? (vì nhiều đơn vị vẫn đang lỗ & dùng tiền của nhà đầu tư)
- Dự đoán số lượng khách hàng & số tiền họ kiếm được hàng năm, hàng tháng
- Dự đoán THỊ TRƯỜNG xem có còn khoảng trống, còn ngách để mình nhảy vào nữa hay không?
- ...

Thực tế còn nhiều cái khác nữa, nhưng phải nói là mình search & đọc rất nhiều trong 2 ngày đó (Mình rất phấn khích với những gì học & nghiên cứu được trong 2 ngày vừa qua, dù không triển khai thì nó vẫn rất xứng đáng). Khi nghiên cứu thì bên cạnh mình luôn có sổ ghi chép & mình đã ghi hết 1 cuốn sổ chỉ trong 2 ngày vừa qua.
- Ghi lại những gì quan sát được & thấy nó thực sự hay ho
- Ghi lại những Ý TƯỞNG liên tưởng khi đang đọc gì đó
- Ghi lại những dòng suy nghĩ của chính mình về những "phát minh mới" mà cho rằng thị trường sẽ cần
- Ghi lại những hướng triển khai
- Những phân tích khác
- ...

BẰNG CHỨNG GÌ ĐỂ GIÚP MÌNH TỰ TIN THỰC THI Ý TƯỞNG?

- Là thị trường rất lớn
- Là những người đi trước đã thành công (và hơi có chút ảo tưởng mình sẽ làm được tương tự & tốt hơn họ)
- Là việc những đơn vị thành công vẫn chưa làm tốt
- Là những nhược điểm của đơn vị lâu năm, sự "cồng kềnh" & chi phí đang ngày càng lớn lên. Nhiều nền tảng cũ không còn phù hợp với những thay đổi mới của người dùng.
- Là rất nhiều ngách mới có thể nhảy vào
- Là những ý tưởng sáng tạo mới mình có thể làm được với hoạt động này
- ...
Keys lớn nhất giúp mình có ĐỘNG LỰC: Đó là việc TIN RẰNG MÌNH CÓ THỂ LÀM ĐƯỢC! (nhờ vào những kinh nghiệm, nền tảng & lợi thế đang có, nó cũng bổ sung kết quả của hoạt động mình đang làm nếu triển khai tốt). Thị trường này có thể kiếm hàng triệu đô từ nó mỗi năm (dù chỉ chiếm không quá 2-3%), doanh nghiệp sẽ phát triển theo hướng bền vững trong 10-20 năm tới. (Value cty có thể scale hàng trăm triệu đô nếu làm tốt)
- Giúp hoạt động hiện tại tăng trưởng
- Giúp phát triển bản thân
- Dự án tạo ra giá trị lớn cho cộng đồng & thị trường
- Có xu hướng bền vững
- ...

2. ĐI TÌM SỰ KHÁC BIỆT???

Là kẻ đến sau & "sinh sau đẻ muộn". Liệu mình có thể cạnh tranh với những "ông lớn" đã làm rồi hay không?
Lúc này, cần RẤT NHIỀU sự khác biệt & lợi thế của bản thân mới có thể giúp mình CẠNH TRANH với những đơn vị trước đó.

Mình nỗ lực list ra những LỢI THẾ & THẤT THẾ so với những đơn vị đã làm:
- Sự hiểu biết thị trường của mình? (#Yes)
- Thị trường ngách, ý tưởng ngách (Tính khả thi của nó?) (#Yes)
- Những kinh nghiệm triển khai với dự án? (#Yes)
- Nguồn lực nhân sự? (#Yes)
- Tiền? (#Yes)
- Hệ sinh thái (#Yes)
- Khả năng triển khai nhanh, hoàn thiện & run nhanh (tiết kiệm nguồn lực & tiền)
- Những keys có thể làm tốt hơn? (#Yes - khá quan trọng)
- ...

THẤT THẾ?
- Làm sao để có thương hiệu như họ?
- Làm sao để có nền tảng như họ đã làm trong nhiều năm? (Mất bao lâu để gây dựng được nền tảng tương tự họ?)
- Kinh nghiệm thực chiến?
- Những khó khăn, rủi ro? (mà chỉ những người đã làm mới biết)
- ...

*NHỮNG LỢI THẾ CỦA HOẠT ĐỘNG:
- Rào cản "xâm nhập" thị trường của người mới dễ hay khó? (với dự án này, mình cho là khó)
- Những hỗ trợ của chính phủ? (khởi nghiệp công nghệ)
- Hỗ trợ thuế?
- Sản phẩm dịch vụ?
- Nhiều quỹ đầu tư, doanh nghiệp lớn sẽ muốn đầu tư hoặc mua lại dự án (hơi chủ quan nhưng mình tin là như thế)
- ...

QUAN TRỌNG: đây là startup công nghệ & mình sẽ đi theo hướng gọi vốn để phát triển. (Tất nhiên giai đoạn đầu mình sẽ bỏ 1-2 tỷ để tự build trước đến khi "thành hình")

3. TÍNH TOÁN NHỮNG CON SỐ & GIẢI QUYẾT CÁC CÂU HỎI QUAN TRỌNG?

Phần này kiểu trả lời & tạo ra các checklist thực thi. Nó sẽ còn điều chỉnh & sai lệch rất nhiều so với thực tế khi làm.
- Số lượng nhân lực giai đoạn đầu? (Ai? Liệu có thể kế thừa những nhân lực đang có?)
- Có nên tìm đồng sáng lập cùng hợp tác hay tự triển khai? (#tùy_duyên, ưu tiên tự solo)
- Số tiền phải bỏ ra đến khi có những lợi nhuận đầu tiên?
- Số lượng khách hàng? (theo từng giai đoạn)
- Thời điểm sinh lợi nhuận?
- Nền tảng traffic? Lượng user? Và phủ bao nhiêu % của thị trường? (từng giai đoạn)
- Số tiền trung bình mỗi khách hàng?

TÍNH TOÁN NHỮNG #NGUY_CƠ CÓ THỂ XẢY RA:
- Nếu không thể hoàn thiện sản phẩm như kỳ vọng? (chỉ cần 70-80% đã ổn)
- Nếu thị trường không chấp nhận? (chắc chắn sẽ ok nếu phát triển được user)
- Nếu không gọi được vốn? (tự chi tiền túi để làm)
- Nếu thời gian chịu lỗ quá lâu? (cố gắng để chi phí #min nhất, ăn mì gói để khởi nghiệp nên sẽ cầm cự được 1-2 năm nên không lo)
- Nếu đối thủ quá mạnh & không thể "chen chân"? (sẽ "chen" được, chỉ cần 1-2% của thị trường cũng đã ngon, bản thân sẽ #TÂM_HUYẾT_CÀY với dự án này)
- Nếu dự án run quá ì ạch? (Fix hoạt động của teamwork để điều chỉnh, không lo nhiều về khâu này)
- Nếu thị trường thay đổi & user
- Nếu vướn mắc về tính pháp lý hay bảo mật? (đã tìm hiểu kỹ & tự tin sẽ làm tốt, thuê chuyên gia hỗ trợ)
- ...

4. LÊN KẾ HOẠCH (slide) & TRÌNH BÀY Ý TƯỞNG VỚI AI ĐÓ?

Ở phần này, mình cũng cho rằng nó khá quan trọng với những ai là newbie mới khởi nghiệp kinh doanh vài lần đầu. Thậm chí những người có kinh nghiệm cũng nên làm nó vì không hẵn sự toan tính chủ quan của mình đã là đúng.
Nên có 2-3 buổi cafe nói chuyện với một vài người bạn, người anh hay ai đó đủ kinh nghiệm để mentor cho mình? Qua một vài lần PHẢN BIỆN, trả lời câu hỏi hay tranh luận sẽ ra rất nhiều vấn đề mới.
Lưu ý ở phần này: đừng nói chuyện với những người không có hiểu biết về ý tưởng của bạn, và cũng đừng nói với ai đó sẽ SAO CHÉP & TRIỂN KHAI nó nhanh hơn bạn. Vì lúc này bạn rất có thể sẽ có thêm 1 hoặc nhiều đối thủ mới... (thời điểm public là khi đã tự tin & launching sản phẩm ra thị trường). :D
==============
Ở phần Slide của bản kế hoạch. Chỉ cần list keys, làm nội dung sơ bộ để việc trình bày được rõ ý hơn. Chứ không nhất thiết phải làm quá đẹp & bài bản theo kiểu "đi tìm nhà đầu tư". @@
Với một số anh em cần đồng sáng lập, thì bước này cũng quan trọng. Tức mình có thể tìm những người có thể CỘNG HƯỞNG, giúp mình hoàn thành dự án sớm hơn. Tuy nhiên quá trình này cũng phải rất thận trọng & kỹ lưỡng trong việc chọn người.

5. THỰC THI???

Ngay chiều nay mình đã nói chuyện với team dev & cho anh em dev dần sản phẩm. Bản thân mình cũng bắt tay ngay vào LÀM & LÀM để có những NỀN TẢNG đầu tiên.
- Từ thương hiệu
- Bộ nhận diện
- Website
- Content
- Dev hoàn thiện sản phẩm
- Nền tảng marketing/thương hiệu (page, channel,...)
- ...
Giai đoạn này chỉ có HÀNH ĐỘNG mới ra vấn đề, khi gặp vấn đề thì mình lại tiếp tục TÙY CHỈNH & ỨNG BIẾN. Còn nếu chỉ dành thời gian quá nhiều cho việc SUY NGHĨ & LÊN KẾ HOẠCH KỸ LƯỠNG (có mất 1 tháng cho nó cũng chẳng đến đâu vì khi chúng ta không làm, thì có những thứ sẽ không thấy đâu là bất cập?).

6. HOÀN THIỆN SẢN PHẨM Ở NHỮNG BƯỚC CUỐI CÙNG & LAUNCHING RA THỊ TRƯỜNG?

Thông thường, một sản phẩm công nghệ sẽ không có mức HOÀN THIỆN 100%. Tức ở mức 70-80% là chúng ta có thể tung ra thị trường & tiếp tục hoàn thiện sản phẩm trong quá trình sau đó.
Thường giai đoạn tung sản phẩm ra thị trường sẽ tốn rất nhiều CHI PHÍ MARKETING/TRUYỀN THÔNG để EDUCATE hay LÀM THƯƠNG HIỆU. Có những tệp USER đầu tiên.
Kinh nghiệm của mình:
- Một sản phẩm công nghệ nếu dành thời gian quá lâu 1-2 năm thì tốt nhất không nên làm. Vì xác suất fail sẽ rất cao
- Chỉ nên focus những sản phẩm mà bạn chỉ mất 2-3 tháng để DONE & tiếp tục hoàn thiện từng bước sau đó
- Nên thông minh trong việc ưu tiên hoạt động nào trước - sau để tiến độ dự án tiến triển tốt
- Sản phẩm nên BASIC nhất có thể & tập trung tốt cho việc TRẢI NGHIỆM NGƯỜI DÙNG (mặc dù biết nó không dễ dàng một chút nào)
- ...

KINH NGHIỆM TRONG VIỆC MARKETING/TRUYỀN THÔNG:
- Hạn chế chi phí ads, trừ khi bạn đã có quá nhiều tiền từ QUỸ hoặc RẤT TỰ TIN vào việc MỞ RỘNG USER sẽ mang lại MONEY (mình quan sát thấy nhiều Startup gọi vốn thành công & "đốt" tiền của NĐT rất lãng phí)
- Hướng đến việc build các nền tảng 0đ (mình khá tự tin & trùm trong hoạt động này trước giờ). :D
- ...

7. MỘT VÀI VẤN ĐỀ KHÁC?

TỐI ƯU CHI PHÍ #MIN NHẤT?
- Founder hoặc Co-founders không nên có lương hoặc lương cực thấp cho giai đoạn này
- Không nên bung nhiều tiền cho vụ VĂN PHÒNG ở giai đoạn đầu tiên này (sẽ rất lãng phí). Nên "ngồi nhờ" ở đâu đó nếu có thể
- ...

SẮP XẾP THỜI GIAN?
- Thường các founder/co-founders đang làm việc ở đâu đó hoặc bận rộn với công ty cũ sẽ rất khó để focus để phát triển dự án. Đây là một hạn chế khá lớn.
- Song song đó cũng có thể vướn bận thời gian cho một số mqh hay gia đình. Lại càng căng!
- Một số ít thì sức khỏe hạn chế nên khó có thể cày 12-16h/ngày để hoàn thành
- ...
Với trường hợp của mình. Trước giờ cũng đã thoát được khá nhiều trong hoạt động công ty, gần như cả tháng mình không lên công ty. (thực ra là "bị đuổi việc" ở ATP rồi nên đang trống full time để làm). Cũng khá may mắn khi có vợ ủng hộ để sắp xếp được toàn bộ thời gian. @@
======================
Không chắc chắn là mọi thứ tiếp theo sẽ diễn ra như thế nào? Nhưng chỉ biết nếu có ĐAM MÊ & DUY TRÌ ĐƯỢC ĐIỀU ĐÓ trong một thời gian dài. Cứ SIÊNG NĂNG làm việc thì dù không có kết quả cũng sẽ có thêm trải nghiệm. Mình thì thích CÓ NHIỀU TRẢI NGHIỆM, nên cứ làm tiếp thôi. Còn trẻ mà sợ gì!!!
P/s: bài viết khá sơ sài & không có tính logic. Mình viết post "chém gió" cho vui vậy thôi. CÀY tiếp đây! Lâu lắm rồi mới có "cảm hứng khởi nghiệp" như hiện tại.